Kıbrıs Türk Belediyeler Birliği, 63’üncü Genel Kurulu’nda yerel yönetimlerle ilgili çalıştay yaparak, belediyelerin sorunlarına yönelik tespit ve çözüm önerilerinden oluşan karalar aldı.
Belediyeler Birliği bünyesinde 5 belediye başkanından oluşan heyet kuruldu. Heyet, 10 maddede toplanan bu karaları kamuoyuyla, devlet ve hükümet yetkilileriyle paylaşmak üzere harekete geçti.
Bu kapsamda bugün Kıbrıs Türk Belediyeler Birliği’nde basın toplantısı düzenlendi.
Belediyelerin borçları, belediyeleri ilgilendiren yasalar, su gibi birçok konudaki tespitlere ve çözüm önerilerine yer verilen kararları, Kıbrıs Türk Belediyeler Birliği ve Gönyeli Belediye Başkanı Ahmet Benli açıkladı. Benli, basın toplantısının ardından bugünden başlayarak devlet ve hükümet yetkilileriyle görüşeceklerini de söyledi.
Yerel Yönetimler Çalıştayı’nın, “Belediyelerin özerkliği” ana gündemiyle 14 Temmuz’da yapıldığını ifade eden Benli, belediyelerin sıkıntılarının yanı sıra yerel yönetimleri ilgilendiren yasaları görüştüklerini de kaydetti.
Çalıştayın “Halkın hizmet alma hakkının aksamaması”, “belediye gelirlerinin düzenlenmesi” hedefiyle düzenlendiğini de dile getiren Benli, çalıştayda alınan kararların kamuoyuna duyurulması ve takibiyle ilgili Kıbrıs Türk Belediyeler Birliği bünyesinde bir heyet oluşturulduğunu aktardı.
Benli, kendisinin yanı sıra basın toplantısında hazır bulunan Lefkoşa Türk Belediyesi Başkanı Mehmet Harmancı, Girne Belediye Başkanı Nidai Güngördü, Güzelyurt Belediye Başkanı Mahmut Özçınar ve Tatlısu Belediye Başkanı Hayri Orçan’ın da heyetin üyesi olduğunu belirtti. Benli, Nidai Güngördü’nün başka bir toplantı nedeniyle bu toplantıya katılamadığını söyledi.
“YENİ İHALE YASASI, BELEDİYELERİN YERİNDEN YÖNETİM ÖZELLİĞİNİ KAYBETMESİNE YOL AÇTI”
Ahmet Benli, tespit ve kararlarını şöyle açıkladı:
“Kıbrıs Türk Belediyeleri, Anayasa’nın 109’uncu maddesinden kaynaklanan özerk yönetim hakkına bağlılıkla çalışmalarını sürdürme kararlılığındadır. Yeni yasalar ve yasal değişiklikler 51/95 Belediyeler Yasası çatısı altında yapılmalı ve yerel yönetim özerklik mekanizması korunmalıdır.
Yeni İhale Yasası, belediyelerin yerinden yönetim özelliğini kaybetmesine yol açmış, işlerliğini ortadan kaldırmıştır. Söz konusu yasanın KKTC Meclisi’nde tadil edilmesi kaçınılmazdır. Kıbrıs Türk Belediyeler Birliği, yasanın tadilatına yönelik görüşü alınmamış olmasına rağmen detaylı çalışmasını hazırlamıştır. Kıbrıs Türk Belediyeler Birliği Heyeti, KKTC Meclis Komitesi’nde temsiliyete hazırdır.
Sokak aydınlatmalarının etkin yönetimi ancak yerel yönetimler eliyle mümkündür. Borç bilançoları belirlenmeli ayrıca Bakanlar Kurulu tarafından üretilen kanun hükmünde kararname terk edilerek, 51/95 sayılı Belediyeler Yasası’na geri dönülmelidir.
Belediyelerimiz birikmiş Sosyal Sigorta ve İhtiyat Sandığı borçlarını hükümetle işbirliği içerisinde ödemeye hazırdır. Belediyelerin birikmiş Sosyal Sigorta ve İhtiyat Sandığı ayrıca Vergi borçlarının ödenebilmesi için gecikme zamlarına yönelik indirim yapılması şarttır. Gerekli yapılandırmaya gidilmemesi halinde, borçların ödenemeyeceği ortadadır.
Hükümet tarafından adım atılması halinde, borçların ödenmesi için Kıbrıs Türk Belediyeler Birliği de sorumluluk üstlenecektir. Kıbrıs Türk Belediyeler Birliği, en uygun kredilerin belirlenmesi ve bu sorunun aşılmasıyla ilgili komisyon kurarak çalışma başlatma kararı almıştır.
Taşınmaz Mal Vergisi Yasası’nda yer alan vergi rakamları son olarak 2006’da güncellenmiştir. 2006’dan 2017’ye 10 yıl geçtiği halde tüm dünyada ve ülkemizde yerel yönetimlerin en önemli gelir kalemi olan ilgili rakamlar güncellenmemiştir. Bu durum belediye bütçelerinde ciddi çöküntüye neden olmaktadır. Taşınmaz Mal Vergisi hükümet tarafından günümüz koşullarına uygun ve reel değerler üzerinden yeniden düzenlenmelidir.
SU YÖNETİMİ…“YEREL YÖNETİMLERİN KARŞISINDA MUHATAP ALACAKLARI ETKİLİ BİR KURUM YOK”
Su yönetimi konusunda yerel yönetimlerin karşısında muhatap alacakları etkili bir kurum yoktur. Halkın su hizmeti hakkı, yaz mevsimi ortasında aksamaktadır. Hükümet bu konuda tedbir almalı ve belediyelerin muhatap olacağı otoriteyi güçlendirmelidir. Su temin projesi kapsamında yapılan ishale hatlarında denetimsizlikten kaynaklanan çökmeler yaşanmıştır. Bu sorunlara çözüm üretilmelidir.
Su anlaşmasından dolayı geçmişte belediyelerin yükümlüğü altında olan alt yapı, su şebekesi yenileme ve kanalizasyon gibi hizmet çalışmaları durmuştur. Yeni sorumluluk yüklenici özel şirket ortada olmadığı için kentlerimizde bu yöndeki faaliyetler durma noktasındadır. Anlaşmanın şartları yerine getirilmelidir.
51/95 sayılı Belediyeler Yasası uzun yıllardır tadil edilmeyi beklemektedir. Genel Kurulumuz bu yasanın en erken zamanda güncellenmesi gerekliliğine inanmaktadır. Belediyeler Yasası’nın güncellenmesine yönelik sayısız taslak merkezi yönetime sunulmuştur.
Yerel yönetimlerdeki tayin ve terfi sorunlarının çözümü için Bakanlar Kurulu tarafından 65/2007 sayılı yasa çerçevesinde tüzük hazırlanması elzemdir. Söz konusu tüzük, yasal zorunluluk olmasına rağmen çıkarılmamıştır. Bu tüzüğün eksikliği belediyelerin teşkilat yapılarında sıkıntılar yaşanmasına neden olmuştur. Hükümet, ilgili tüzüklerle birlikte gelir dengelerini de gözeterek teşkilat yapılarına yönelik adımları atmalıdır.”
Basın toplantısında daha sonra, belediye başkanları soruları yanıtladı.
Kıbrıs Türk Belediyeler Birliği ve Gönyeli Belediye Başkanı Ahmet Benli, belediyelerdeki bugünkü durumun hem işlevsel hem de mali sıkıntılar yarattığını kaydederek, “5 belediyede maaş sorunları başladı ya da bu sorunlar kapının eşiğinde. Belediyelerde ciddi sıkıntı vardır” dedi.
Kıbrıs Türk Belediyeler Birliği Genel Kurulu’nda “Yerel Yönetimler Çalıştayı” yapıldığını, burada belediyelerin sorunlarının çözümüne yönelik kararlar alındığını, bunların devlet ve hükümet yetkilileriyle paylaşılacağını belirten Benli, “belediyelerin özerkliklerinin korunması” yönünde ciddi duyarlılık ortaya konulduğunu söyledi.
Kıbrıs Türk Belediyeler Birliği’nde bugün, Birliğin kararlarının duyurulması konusunda düzenlenen basın toplantısında Kıbrıs Türk Belediyeler Birliği ve Gönyeli Belediye Başkanı Ahmet Benli, Lefkoşa Türk Belediyesi (LTB) Başkanı Mehmet Harmancı, Güzelyurt Belediye Başkanı Mahmut Özçınar, Tatlısu Belediye Başkanı Hayri Orçan basının sorularını da yanıtladı.
“Belediyelerin sayısının azaltmasıyla” ilgili soruyu cevaplayan LTB Başkanı Harmancı, “Bu konuda herhangi bir taslak bize ulaşmış değil. Yakın bir tarihte bunun önümüze geleceğini zannetmiyorum” dedi.
BENLİ: “5 BELEDİYEDE MAAŞ SORUNLARI BAŞLADI YA DA SORUNLAR KAPININ EŞİĞİNDE”
İlk soru Birlik Başkanı Ahmet Benli’ye yöneltildi.
“Yenierenköy Belediyesi’ndeki son durumun” sorulması üzerine Benli, “Başta İhale Yasası olmak üzere bugünkü durum hem belediyelerin işlevlerinde hem de mali durumlarında sıkıntı yaratıyor” dedi.
Benli, “İsimlerini zikretmeye gerek yok ama aldığım bilgiye göre, 5 belediyede maaş sorunları başladı ya da sorunlar kapının eşiğinde. Belediyelerde ciddi sıkıntı vardır” şeklinde konuştu. Ahmet Benli şunu söyledi:
“Yerel yönetimler, Anayasanın 119’uncu maddesinde tarif edildiği gibi seçimle gelen, kendi karar organları olan özerk yapılardır. Ülkede çok büyük ölçekli olmayan işleri yönetirler; aydınlatma lambası, kanalizasyon şebekesi bakımı gibi. Buralar halkın oyuyla doğrudan denetlenir. Eğer siz, ülkenin diğer yasalarına belediyeleri şamil kılarsanız onu da merkezi hükümete dönüştürür, hantallaştırırsınız. Aynı zamanda halkın parasının hizmete dönmesini yavaşlatırsınız. Yapılacak değişiklikler bu nedenle 51/95 Belediyeler Yasası içinde, yerel yönetimin özelliğini koruyarak yapılmalı.”
“EĞER İŞ KOLLARIMIZ DİĞER YASALARDAN ETKİLENİRSE MERKEZİ HÜKÜMETİN YEREL YÖNETİMLERDEKİ OTORİTESİNİ GENİŞLETMEKTİR”
Özerklik konusunda değerlendirme yapan LTB Başkanı Mehmet Harmancı ise şunları dile getirdi:
“Özerkliğimizin Anayasadan gelmiş olması bir kenara bir de özel yasamız var. Belediyeler Yasası. Eğer özel yasamızın içinde değişiklikler yapılmaz, diğer yasalarda iş kollarımızı etkileyecek düzenlemeler yapılırsa bu hem çelişkidir hem de merkezi hükümetin yerel yönetimler üzerindeki otoritesini genişletmektir. Bunu böyle algılıyoruz biz. Bu konuda, bizlerle de istişare edilmeli ve bunlar kendi yasamızın içinde tadil edilmeli. Yoksa özerklik sadece anayasada kaldır, belediyeler de yasası da fonksiyonunu yitiriri.”
ÖZÇINAR: “HAYVAN REFAHI, KAMU İHALE YASASI, BÜTÇE VE BORÇ YASALARINDAKİ DEĞİŞİKLİKLERE BELEDİYELERE DAHİL EDİLMEDİ”
Güzelyurt Belediye Başkanı Mahmut Özçınar da, konuyla ilgili açıklamasında şunları belirtti:
“Belediyeler Yasası’nda değişiklik yapılacaksa belediyelerden görüş alınıyor. Bugüne kadar uygulanan ve çelişki yaratan diğer yasalarda belediyelerin görüşü alınmadı, belediyelerle ilgili kararlar, bir paragrafla diğer yasalara eklendi. Bu yerel yönetimlerin özerklik şartına uygun değil. Mesela, Hayvan Refahı Yasası, Kamu İhale Yasası, Bütçe Yasası, Borç Yasası’ndaki değişikliklere belediyeler dahil edilmedi. Biz, hükümetlerin bu gidişatı durdurması gerektiğini düşünüyoruz.”
ORÇAN: “VATANDAŞ BEDELİNİ ÖDEDİĞİ HALDE KARANLIKTA KALIYOR”
Tatlısu Belediye Başkanı Hayri Orçan ise, bu konuda sokak lambalarıyla ilgili bir örnek vererek şunları aktardı:
“Sokak lambaları kanun hükmünde kararname ile tekrar Kıbrıs Türk Elektrik Kurumu’na verildi, ülkenin büyük kısmı karanlıkta kaldı. Kanun hükmünde kararnamenin süresi 3 aydır. Bu uygulama 3 yıldan fazladır sürüyor.
Hukuksuz ve kanunsuz şekilde yapılan bu uygulama neticesinde vatandaş bedelini ödediği halde karanlıkta kalıyor. Tatlısu özelinde söylüyorum, çevremdeki köylerde de bu var, lambaların yüzde 40’ı yanmıyor. Defalarca kurumu aramamıza rağmen, bize ‘kurumun direğe ulaşacak aracı, bozuk lambaları değişecek lambası yok’ deniyor. Vatandaştan vermedikleri hizmetin karşılığını gayri yasal şekilde alıyorlar. Bu uygulamanın derhal sonlaması lazım.”
BAŞKANLARA SU KONUSU DA SORULDU
Belediye başkanlara su konusunda da sorular soruldu. Açıklamalarda, her belediyenin maliyetinin farklı olduğu, şu aşamada belediyelerin suda tek fiyat uygulamasına gitmesinin mümkün olmadığı kaydedildi.
BENLİ: “BU KONUDAKİ BELİRSİZLİK GİDERİLMELİ”
Birlik Başkanı Ahmet Benli, su konusunda şu açıklamada bulundu:
“Kentlerin temelini oluşturan kanalizasyon şebekeleri, asbestli, sağlıksız, kayıplara neden olan su şebekeleri, yağmur suyu drenaj sistemleriyle ilgili inşaat faaliyetleri durdu. Su konusundaki belirsizlik nedeniyle durdu. Bu belirsizlik giderilmeli.”
HARMANCI: “BELKİ DE KONU SU AÇISINDAN İRDELENMELİ”
LTB Başkanı Mehmet Harmancı ise açıklamasında, “Suyun belediyelere geliş fiyatı yüzde 900 zamlanmıştır. Her belediyenin üzerine koyacağı, işletme maliyeti, kayıp kaçak oranı, personel maliyeti var. Neden bugün 5 belediye maaşla ilgili sıkıntı yaşıyor, belki de konu bu açıdan irdelenmeli” dedi.
BELEDİYELERİN SAYISI…
Belediye sayılarının azaltılması, böyle bir uygulamanın söz konusu olup olmadığı yönündeki soruyu da yanıtlayan Mehmet Harmancı, şunu söyledi:
“Yerel yönetimlerde reformuna ihtiyaç duyulduğu aşikardır ama bunu yaparken demokrasiyi yerinden, yönetim anlayışını terk etmemeliyiz. Belediyelerin sayısını azaltmak idari mekanizmayı güçlendirebilir ama demokratik temsiliyet bu reformun parçası olmalı. Bu konuda herhangi bir taslak bize ulaşmış değil. Yakın bir tarihte bunun önümüze geleceğini de zannetmiyorum. Belediyeler Birliği olarak buna müdahil olmak istediğimizi zaten defalarca söylemiştik.”
ORÇAN: “BELEDİYELERİN SAYISINI AZALTMAK, HİZMET ALANLARINI GENİŞLETMEK OLMAMALI”
Tatlısu Belediye Başkanı Orçan ise “Belediyelerin sayısını azaltmak, hizmet alanlarını genişletmek olmamalı. Bunun iyi çalışılması gerek. Hizmetlerin hızlı verilebilmesi, kontrolün sağlanabilmesi üzerinde durulmalı. Ben adına reform demiyorum, köylerin belediyelere bağlanmasıyla ilgili yasada yapılan hataların benzerinin burada yapılmamalı” açıklamasında bulundu.
