Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi dün UNFICYP`in Kıbrıs`taki görev süresinin uzatılmasıyla ilgili 2338 sayılı kararı oy birliğiyle onayladı.
BM Güvenlik Konseyi üyeleri Kıbrıs`taki BM Barış Gücü`nün (UNFICYP) görev süresinin yenilenmesiyle ilgili görüşmelerini tamamlamış ve metnin dün yapılacak toplantıda görüşülmesine karar vermişti.
Karar, geçen temmuz ayındaki 2300 sayılı karardan çok az teknik değişikliklerle kabul edildi. Britanya`nın UNFICYP`le ilgili taslağı hazırlayıp sunmasından bu yana Kayıplarla ilgili paragrafın girişinde küçük bir değişiklik yapıldı.
Diğerlerine kıyasla bu karar, Kıbrıs`la ilgili bütün ilgili kararları, özellikle çözümün esaslarını tarif eden, Kıbrıs Türk tarafına ve Türk askerlerine Strovilia’da 30 Haziran 2000`den önce var olan askeri statükoyu koruması çağrısı yapan ve sonraki kararlar dâhil 29 Haziran 1999 (1999) 1251 sayılı kararı yeniden teyit ediyor.
Karar, Kıbrıs barış müzakereleriyle ilgili olarak Güvenlik Konseyi müzakerelerdeki iyi ilerlemeyi, BM gözetiminde Ocak 2017`de Kıbrıs Konferansı toplanmasının, katılımcıların Kıbrıs`ta kapsamlı bir çözüme götürecek süreci destekleyen taahhütlerinin ve BM Genel Sekreteri`nin Kıbrıs Özel Danışmanı Espen Barth Eide`nin sağladığı desteğin memnunlukla karşılandığını belirtiyor.
Kararda son olarak Genel Sekreterden bir çözümle ilgili müzakerelerdeki gelişmeler rehberliğinde geçiş planlamasının daha da yoğunlaştırılmasını talep ediyor ve tarafları bir anlaşmanın uygulanmasıyla ilgili konularda birbirleriyle, UNFICYP`le ve BM İyi Niyet Misyonu`yla yakın ilişki kurmada cesaretlendiriyor.
Güvenlik Konseyi kararının tam metni şöyle:
UNFICYP`İN GÖREV SÜRESİNİN YENİLENMESİ KARARI
Güvenlik Konseyi, Genel Sekreterin Birleşmiş Milletler`in Kıbrıs`taki operasyonlarıyla ilgili 9 Ocak 2017 (S/2017/20) kararını memnunlukla karşılar.
Kıbrıs Hükümeti`nin, adayla ilgili koşulların etkili olması ışığında Kıbrıs`taki Birleşmiş Milletler Barış Gücü`nün (UNFICYP) 31 Temmuz 2017`ye kadar adada kalmasını kabul ettiği belirtildi, Genel Sekreterin bir sonraki rapor döneminde iyi niyet misyonu raporunda Genel Sekreterin Kıbrıslılarla birlikte bir çözüm bulunması sorumluğunun ilk ve en önemli sorumluluk olduğuna kesin inancı olduğu görüşü tekrarlandı, Birleşmiş Milletlerin Kıbrıs`ta anlaşmazlığa ve adanın bölünmüşlüğüne kapsamlı ve dayanıklı bir çözüm getirilmesine yardımcı olmasının öncelikli rolü olduğu teyit edildi.
Kıbrıslı Rum ve Kıbrıslı Türk liderlerin 11 Şubat 2014`te kabul edilen Ortak Açıklama esasında 14 Eylül 2016`da ortaya koydukları taahhütlerin, daha sonra Ocak 2017`de BM gözetiminde Kıbrıs Konferansı toplanmasının ve katılımcıların Kıbrıs`ta kapsamlı bir anlaşmaya götürecek süreci destekleyeceklerine ilişkin taahhütlerin ve Genel Sekreterin Kıbrıs Özel Danışmanı Espen Barth Eide`nin verdiği desteğin memnunlukla karşılandığı kararda, uluslararası toplumun tüm taraflara müzakerelere tam, esnek ve yapıcı biçimde katılmaları çağrısı yapıldığı hatırlatıldı, müzakerelerin henüz ilgili Güvenlik Konseyi kararlarında belirtildiği gibi siyasi eşitliğe dayalı, iki bölgeli, iki toplumlu, adil, kapsamlı ve devamlı bir çözüme sonuçlanmadığı kaydedildi, taraflar çözülmemiş özlü konular üzerinde özlü müzakerelerin yoğunlaştırılması için cesaretlendirildi, statükonun sürdürülemez olduğu vurgulandı.
Askeri konularda güven yaratıcı tedbirler üzerinde görüşmelerde ilerlemenin dikkate alınması gerektiği kaydedilen, kalan bütün güven yaratıcı tedbirlerin uygulanması için çalışmaların canlandırılması çağrısı yapılan, çözüm için ve çözümün uygulanması için iki toplum arasında daha fazla adım atılması gerektiğine işaret edilen kararda, Kıbrıslıların Yeşil Hattaki geçişlerine devam etmelerinin, başka geçiş noktaları açılması için ortak kararların teşvik edilmesinin önemi yeniden teyit edildi, kapsamlı ve sürekli bir çözümün birçok önemli faydaları bulunduğundan emin olunduğu ifade edildi, iki taraftan ve liderlerden halka yönelik olumlu konuşmaları teşvik etmeleri talep edildi, liderler çözüm faydalarını açıkça anlatmak, iki toplumun gelecekte herhangi bir referandum için daha esnek ve uzlaşma gerektiği konusunda iki toplum teşvik edildi.
Hem siyasi hem da mali anlamda uluslararası toplumun destekleyici rolünün, özellikle tüm tarafların Kıbrıslı Rum ve Kıbrıslı Türk liderlere şimdiki fırsatı tam olarak kullanmalarında yardımcı olunması için pratik adımlar atılması bakımından önemli olduğu vurgulanan kararda, Genel Sekreterin adada ve Yeşil Hatta güvenlik durumunun istikrarlı olduğu değerlendirmesinin kayıt altına alındığı belirtildi ve taraflara askeri statükonun ihlalleri dâhil gerginliği artıracak, şu ana kadar sağlanan gelişmeyi baltalayacak ve adadaki iyi niyete zarar verecek her türlü girişimden kaçınmaları çağrısında bulunuldu.
Genel Sekreterin, Birleşmiş Milletler tarafından kullanılan diplomatik muhtırayı 1989`da iki taraf kabul etmiş olsaydı ara bölgedeki durumun iyileştirebileceğine kesin inancı olduğu hatırlatılan kararda, tarafların ara bölgede kalan mayın tarlalarına erişimi kısıtladığının üzülerek görüldüğü, Kıbrıs`ta mayınların imha çalışmasının devam etmesi gerektiği, Kıbrıs`ta mayınların tehlike oluşturmayı sürdürdüğü, mayınların temizlenmesi konusunda olumlu öneriler ve görüşmeler olduğu belirtildi, mayınların imha edilmesi operasyonlarının yeniden başlamasının ve kalan mayınların temizlenmesinin kolaylaştırılması için hızlı bir anlaşma olması talep edildi.
Kayıp Kişiler Komitesi`nin çalışmasının takdir edildiği, komitenin çalışmalarının yoğunlaştırılmasının öneminin vurgulandığı, Kayıp Kişiler Komitesi`nin 28 Temmuz 2016`da yayımladığı basın açıklamasında belirttiği üzere komiteye arşiv malzemelerinin gözden geçirilmesiyle ilgili her türlü bilgi sağlanması gerektiği belirtilen kararda, kayıp kişilerin yarısının yerlerinin belirlendiği, yaklaşık %63`ünün kimlik tespiti beklediği hatırlatıldı, Komitenin çalışmalarını yürütebilmesi ve süratle girilebilmesi için bütün bölgelerin açılması istendi, bu sürecin iki toplum arasında uzlaşmanın ilerleteceğine güvenerek, kadın grupları dâhil sivil toplum gruplarının aktif katılımına razı olmanın siyasi süreç için gerekli olduğu, gelecekte herhangi bir anlaşmanın sürdürülebilmesine katkıda bulunabileceği ifade edildi; kadınların barış süreçlerinde çok önemli rol oynayabilecekleri hatırlatıldı, tarafların iki toplumlu temaslar ve etkinlikler dâhil adadaki bütün Birleşmiş Milletler kuruluşlarının bir parçası olarak tüm çabalarını artırmalarından memnuniyet duyulduğu belirtildi, iki taraftan sivil toplumların aktif görevlerinin geliştirilmesine, ekonomik ticari kuruluşlar arasında işbirliğinin cesaretlendirilmesine, bu tür temaslarda yaşanabilecek bütün engellerin ortadan kaldırılmasına yardımcı olmaları istendi.
Konsey`in barış gücünün konuşlanmasında titiz, stratejik yaklaşım izlenmesi gerektiğini belirttiği kararda, Genel Sekreterin bütün barış gücü operasyonlarını etkinliği ve verimliliği artırmak için UNFICYP`in gözden geçirilmesi dâhil yakın takibe almasından duyulan memnuniyet ifade edildi, çözümle ilgili UNFICYP`in görevi, güç düzeyleri ve diğer kaynaklar, zemindeki gelişmeler ve tarafların görüşleri, operasyonların konsepti dikkate alınarak daha fazla uyumun uygun olduğu tavsiyeleri dâhil geçiş planının öneminden de bahsedildi.
Kararda, Genel Sekreterin Özel Temsilcisi Elizabeth Spehar`ın, Barış Gücü Komutanı Tümgeneral Mohammad Humayun Kabir`in çalışmaları övüldü, Genel Sekreter`in Özel Danışmanlığa Espen Barth Eide`yi atamasından duyulan memnuniyet dile getirildi, Genel Sekreterin Kıbrıs Hükümetine ve Yunanistan Hükümetine UNFICYP`e gönüllü mali katkılarından dolayı minnettar olduğu sözleri tekrarlandı diğer ülke ve kuruluşların gönüllü katkılarının daha da artmasını talep ettiği kaydedildi, üye ülkelere UNFICYP`e personel katkısı yapmalarından dolayı teşekkür edildi.
Kararda, Birleşmiş Milletler tarafından bütün barış gücü operasyonlarında HIV/AIDS`in ve diğer bulaşıcı hastalıkların kontrolü ve önlenmesinde barış gücü personelinin duyarlılaştırılması çabaları teşvik edildi ve memnunlukla karşılandı.
“ 1. Liderlerin yönetimindeki müzakerelerde şu ana kadar sağlanan ilerlemeler, kapsamlı ve sürdürülebilir bir anlaşmaya varılabilmesi için liderlerin ve müzakerecilerinin devam eden çabaları memnunlukla karşılanmakta ve taraflar kapsamlı bir çözüm elde edilmesi için kararlılıkla şimdiki fırsatı yakalama konusunda teşvik edilmektedir.
2. Genel Sekreterin (S/2017/20) raporuna önem verilmektedir.
3. Güvenlik Konseyi`nin 2263 (2016) sayılı kararı hatırlatılır ve iki lidere:
a) Özlü konular üzerinde yakınlaşma için daha fazla çaba sarf etmeyi bırakıp;
(b) Kıbrıslıların günlük yaşamlarının geliştirilmesi amacıyla Teknik Komitelerle çalışmaya devam etmeleri;
(c) Halka yakınlaşmayla ilgili mesajlar vermeye yoğunlaşma dâhil müzakerelerin kamu havasını geliştirme, daha yapıcı ve uyumlu mesajlar verme; ve
(d) Uygun bir şekilde sürece sivil toplumun katılımının artırılması; çağrısı yapılır.
4. Genel Sekretere bir anlaşmayla ilgili geçiş planlamasını, müzakerelerdeki gelişmelerin rehberliğinde daha da yoğunlaştırılmasını rica eder ve tarafları bir anlaşmanın uygulanmasıyla ilgili konularda birbirleriyle, UNFICYP`le ve Birleşmiş Milletler İyi Niyet misyonuyla temas kurmada cesaretlendirir.
5. Güven yaratıcı önlemlerin uygulanmasını, bir çözüme vesile olacak havayı oluşturacak askeri güven yaratıcı önlemler, anlaşmaya varılmış geçiş noktalarının açılması ve diğerleri dâhil karşılıklı kabul edilebilir daha fazla adımların uygulanması ve ileriye dönük anlaşma sağlanmasını talep eder;
6. Komite`yi Kayıp Kişilerin bulunması için yapılan kazılarda gerekli olanakların sağlanmasında, iki lider tarafından 28 Mayıs 2015`te bilgi için yayımlanan ortak çağrıyı, Komite`nin çalışmalarını yoğunlaştırmak için gereken bütün bölgelere tam erişim gibi bütün çabaları memnuniyetle karşılar;
7. Kıbrısla ilgili, özellikle 29 Haziran 1999`daki 1251 (1999) sayılı kararla sonraki kararlar dâhil bütün kararları teyit eder;
8. UNFICYP`e tam destek verir ve görev süresini 31 Temmuz 2017`e kadar uygulamaya karar verir;
9. Her iki tarafa, acil olduğu için UNFICYP`in görevine, UNFICYP`le ara bölgenin sınırlarının çizilmesiyle ilgili görüşmelere ve Birleşmiş Milletler 1989 diplomatik muhtıra tamamlanmamış konular üzerinde erken anlaşmaya varılması bakımından saygı gösterilmesi çağrısında bulunur;
10. Kıbrıs Türk tarafına ve Türk askerlerine Strovilia`da 30 Haziran 2000 öncesindeki askeri statükoya dönülmesi çağrısı yapar;
11. İki tarafa, Kıbrıs`ta ara bölge içerisinde kalan mayınların temizlenmesini kolaylaştırmak için mayın temizleme ekiplerine giriş izni verilmesi çağrısı yapar, taraflardan mayın temizleme çalışmalarını ara bölgeye genişletmelerini talep eder;
12. Genel Sekretere, anlaşmanın geçiş planı dâhil 10 Temmuz 2017`ye kadar bu kararın uygulanmasıyla ilgili bir rapor sunmasını ve Güvenlik Konseyi`ni gerektiği takdirde olaylarla ilgili bilgilendirmeye devam etmesini rica eder;
13. UNFICYP`in, Genel Sekreterin cinsel istismar ve suiistimalle ilgili sıfır tolerans politikasını uygulanması için üstlendiği çabaları, bu yönde gerekli bütün tedbirlerin alınmasına devam etmek için Genel Sekreterin ricasını, Birleşmiş Milletler personelinin iş ahlakına tam uyulmasını, Güvenlik Konseyi`nin bilgilendirilmeye devam edilmesini sağlamasını memnunlukla karşılar, asker katkısı koyan ülkelerden konuşlanma öncesi farkındalık eğitimini yönetmek dahil uygun önleyici tedbirleri, disiplin tedbirlerini ve personellerini ilgilendiren diğer durumlarla ilgili tedbirleri almasını talep eder;
14. Konunun takip edilmesine devam edilmesine karar verir”
