Mülkleri Kuzey Kıbrıs’ta kalan Kıbrıslı Rumların 17 Mart 2006 ile 31 Aralık 2016 arasında Taşınmaz Mal Komisyonu’na 6 bin 314 başvuru yaptıkları, komisyon tarafından sonuçlandırılan 1002 dosya için mal sahiplerine, 234 milyon 360 bin 971 İngiliz Sterlini tazminat ödenmesinin kararlaştırdığı kaydedildi.
Komisyona yılbaşından beri sadece 16 başvuru yapıldı. 2016’ya göre yüzde 68 düşen başvuru sayısı, komisyonunun kuruluşundan buyana kaydedilen en düşük rakam
2017’de sonuçlandırılan 22 dosya için alınan ödeme kararı ise 6 milyon 630 bin 232 sterlin olarak bildirildi.
Kıbrıslı Rumların mülkleri konusundaki taleplerine “Adil, hızlı ve etkin bir çare bulabilmek” amacıyla 2006 yılından beri faaliyet gösteren Taşınmaz Mal Komisyonu’na temmuzun ilk haftasına kadar yapılan 6 bin 327 başvurudan sadece yüzde 15,83’üne karşılık gelen 1002’si için karar üretilebildi. Bunların da 815’i tazminatla, 3’ü iadeyle, 1’i çözümden sonra iadeyle, 5’i hem tazminat hem iadeyle, 2’si takas ve tazminatla, 1’i ise kısmi iadeyle sonuçlandı. 3 başvuruda mallara 13/2008 sayılı yasa tahtında satış izni verilirken, 3 başvuru ise komisyon tarafından reddedildi. Ayrıca, başvuruların 167 de adeti geri çekildi.
KIBRIS Ekonomi’nin Taşınmaz Mal Komisyonu’ndan edindiği bilgilere göre, 2016 yılı içinde Kıbrıslı Rumların komisyona yaptıkları başvuruları dramatik bir şekilde azalarak, bir yıl önceye göre yüzde 73,07 oranında düşerek, 49’a gerilemişti (2015’te 182 başvuru yapılmıştı). Komisyon geçen yıl 63’ü tazminatla, 1’i de satış izniyle sonuçlanan 64 dosyayı görüştü, 24 başvuru ise geri çekildi. Sonuçlanan dosyalarda 13.3 milyon sterlin ödenmesine karar verildi.
Taşınmaz Mal Komisyonu başvuru sahiplerine 2006 yılında 2.2 milyon, 2007’de 3.1 milyon, 2008’de 1.6 milyon, 2009’da 31 milyon, 2010’da 12.7 milyon, 2011’de 12.9 milyon, 2012’de 33.9 milyon, 2013’te 46.2 milyon, 2014’te 49.2 milyon ve 2015’te de 22.3 milyon sterlin tazminat ödenmesi için karar üretmişti.
30 milyon metrekare
Komisyonun 2006-2016 arasındaki işlemlerinde sonuçlanan başvuruların toplam alanı da 30 milyon 735 metrekare oldu. 20.5 milyon metrekarelik alan için tazminat ödenirken, sahibine iade edilen toplam alan 451 bin metrekare, çözümden sonra iade kararı alınan alan 6 bin 151 metrekare, tazminat ve takasla çözülen toplam alan 1.1 milyon metrekare, kısmi iade kararı verilen alan 4 bin 064 metrekare, 13/2008 sayılı yasa tahtında satış izni verilen alan 68 bin 519 metrekare, tazminatı reddedilen toplam alan 217 bin metrekare, ispat edilmeyen toplam alan 2.8 milyon metrekare, başvurusu geri çekilen toplam alan da 4.6 milyon metrekare oldu.
Arestis davası tetiklemişti
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin “Xenides-Arestis v. Turkey” davasında vermiş olduğu hükümler nedeniyle kurulan Taşınmaz Mal Komisyonu, 67/2005 sayılı Yasa hükümlerine uygun olarak, iade, tazminat ve takas ile ilgili yapılan talepleri inceliyor.
Komisyon yaptığı değerlendirmelerde, 1977-1979 Doruk Antlaşmaları ve Birleşmiş Milletler’in Kıbrıs Sorununun çözümüne ilişkin hazırlamış olduğu bütün planların ana unsurunu teşkil eden iki kesimlilik ve iki toplumluluk ilkelerini gözetiyor.
Güney Kıbrıs’ın ekonomik krizin etkilerini iyice hissetmeye başladığı 2011 yılı Taşınmaz Mal Komisyonu’na başvuruların patlamasına neden oldu. 2011 yılında tam yüzde 485 oranında artan dosya sayısı bin 926 ile rekor sayıya ulaşmıştı. 45 dosyanın tamamlandığı 2011 yılında Kıbrıslı Rum mal sahiplerine ödenmesine karar verilen tazminat ve kullanım kaybı ise 12 milyon 980 bin 440 sterlin olarak açıklanmıştı.
Artun ÇAĞA Kıbrıs Gaztesi
