2017- 2021 yıllarını kapsayacak stratejik çalışmaları özetleyen KKTC Sanayi Strateji Raporu hazırlandı. Rapor sanayinin nasıl gelişeceğine ışık tutuyor, yapılması gereken çok iş var.
RAPOR TAMAMLANDI:
Ekonomi ve Enerji Bakanlığı, DPÖ ve KıbrısTürk Sanayi Odası koordinesi, ve Türkiye Cumhuriyeti Büyük Elçiliği desteğiyle “Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Sanayileşme Stratejilerinin Belirlenmesi” projesi kapsamında “KKTC Sanayi Stratejisi” raporu tamamlandı
KAYIT DIŞI EKONOMİ:
KKTC İmalat sanayinin önündeki en büyük engellerden biri de, kayıt dışılık. Dışa açık olmayan ekonomik yapı yanında, kayıt dışılığın artarak büyümesi de, raporun neredeyse her sayfasında devletin denetim görevini yapmadığını ortaya koyuyor
SANAYİ BÖLGELERİ DÖKÜLÜYOR: İmalatçıların üretim alanları da, neredeyse bölgenin en kötü sanayi bölgeleri… Türkiye’de sanayi bölgeleri tamamen üretime odaklanırken, KKTC’de sanayi bölgeleri başıbozukluk ve yetki karmaşası içerisinde adeta dökülüyor
ACİL BEŞ ADIM: KKTC İmalat Sektörünün geleceğe taşınması için acil atılması gereken adımlar belirlendi:
- Sanayi Sektörünün Rekabet Gücünün Artırılma
- Yatırım Ortamının İyileştirilmesi
- Sanayi Sektörünün İhtiyaç Duyduğu Kaliteli İş Gücünü Sağlamak
- NİŞ Ürünlerin Markalaşması
- Yenilikçi Ve Ar-Ge’ye Dayalı Sanayinin Geliştirilmesi
Ekonomi ve Enerji Bakanlığı, Devlet Planlama Örgütü ve Kıbrıs Türk Sanayi Odası koordinasyonunda Türkiye Cumhuriyeti Büyük Elçiliği desteğiyle “Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Sanayileşme Stratejilerinin Belirlenmesi” projesi kapsamında hazırlanmış olan “KKTC Sanayi Stratejisi” raporu hazırlandı.
Kıbrıs Türk sanayinin gelişmesini ve rekabet gücünün artırılmasını hedefleyen rapor, 2017- 2021 yılını kapsayan döneme ışık tutuyor.
Rapor, Dünya ekonomisinin düşük oranlı büyüme sürecine girdiği bu dönemde Kuzey Kıbrıs ekonomisinin sürdürülebilir büyüme trendini yakalayamadığını ortaya koyuyor.
Yerli imalatın yeterince büyümemesinin nedenleri arasında, mali yapı ve sürdürülebilirliğin zayıf olması, bütçedeki yapısal sorunlar, eğitim sektöründeki sınırlı gelişmeler, fiziki kaynakların sınırlı olması, pazarın içe dönük olması ve dışa açılmadaki kısıtlar, küresel politika ve ekonomik gelişmelerin ada ülkesini diğer ülkelere nazaran daha fazla etkilemesi gösteriliyor.
Güçlü ve zayıf yanlar
KKTC’de imalat sanayinin büyümesi için rapor ülkedeki çalışmalara ciddi bir ayna tutuyor. KKTC’nin en güçlü yanı TC, AB ve Orta Doğu gibi önemli pazarlara yakın stratejik coğrafi konumu olarak ortaya çıkıyor.
Ancak, Birçok alanda denetim eksikliğinin olması KKTC imalat sanayinin en zayıf yönü olarak öne çıkıyor.
Üniversite adası olarakl anılan KKTC’de, halen “üniversite- sanayi işbirliği” geliştirilemedi. Yakıt, enerji, işçilik gibi yüksek girdi maliyetleri halen en büyük sorunlar arasında yer alıyor.
İmalat sanayindeki işletmeler kurumsallaşma düzeyinin yeteri kadar tamamlamazken, yerel ürünlerle ilgili düşük kalite algısı halen giderilemedi.
425 firma ile analiz çalışması
Proje kapsamında K.T. Sanayi Odası üyelerinin envanteri çıkarılarak, 425 sanayi firması ile analiz çalışması yapıldı.
Analizde sanayi sektörünün mevcut durumu detaylı olarak incelenirken, sanayi sektörünü yakından ilgilendiren ekonomik veriler analiz edildi.
Sanayi sektörünün hem iç pazar hem de ihracata yönelik geliştirilmesi konusunda politika önerilerine ışık tutacak veriler elde edildi. İşte verilerden bazıları:
- Firmaların %56.9’unun web sayfası bulunmamaktadır,
- Firmaların büyük bir çoğunluğu (%68.9 – 293 firma), üretimlerini işgücü – makine eşit yoğunlukta kullanarak gerçekleştirmektedir,
- Firmaların çoğunluğu (%35.3) %50 – %70 arası kapasite ile çalışmaktadır. Ancak firmaların %33.1’i ise üretim faaliyetlerini %50’nin altında kapasite kullanım oranı düzeyinde gerçekleştirmektedir,
- Firmaların üretim kapasitelerini kullanamama nedeni olarak en çok %36.3 oran ile “talep yetersizliği”, finansal kaynak yetersizliği ve pazarlama-tanıtım eksikliği olarak belirtilmektedir,
- Firmaların %64’ü kullandıkları hammaddeyi/sanayi girdisini ithal etmektedir,
- Firmalar, en çok kalite ve fiyat sebeplerinden dolayı hammaddelerini ithal etmektedirler,
- Firmaların %64.5’ü herhangi bir Ar-Ge çalışması yapmamaktadır.
Beş önemli adım
KKTC’yi 2025’e taşıyacak strateji planlamasında, beş önemli adımın acilen atılması gerekiyor. Uzmanlarca ortaya çıkarılan KKTC Sanayi Strateji Raporu’na göre, beş madde şunlar:
- Sanayi Sektörünün Rekabet Gücünün Artırılma
- Yatırım Ortamının İyileştirilmesi
- Sanayi Sektörünün İhtiyaç Duyduğu Kaliteli İş Gücünü Sağlamak
- NİŞ Ürünlerin Markalaşması
- Yenilikçi Ve Ar-Ge’ye Dayalı Sanayinin Geliştirilmesi
Kayıt dışılık öne çıkıyor
KKTC İmalat sanayinin önündeki en büyük engellerden biri de, kayıt dışılık. Dışa açık olmayan ekonomik yapı yanında, kayıt dışılığın artarak büyümesi de, raporun neredeyse her sayfasında devletin denetim görevini yapmadığını ortaya koyuyor.
Ayrıca yerli ürün tanımının yapılması ve konuya ilişkin mevzuatın hazırlanarak, yerli üretimin teşvik
edilmesi de yerli sanayinin rekabet gücünü artıracak önemli hususlardan biri olarak öne çıkıyor.
“Yerli ürün” kavramının gelişmesi için yapılan öneriler ise şöyle:
- Sanayi Odasına kayıt olunması ve sanayi sicil belgesine sahip olmak,
- Üretim konusunun ve kapasitesinin sanayi odasınca tescil edilmiş olması,
- KKTC’de imal edilen ve bünyesinde en az %30 katma değer ya da %40 yerel girdi taşıyan ürünler (bu değer ayrıca ilgili otorite tarafından diğer ülke örnekleri de incelenerek belirlenmelidir),
- Tamamen KKTC’de üretilen veya elde edilen ürünler ile üretim sürecinin önemli aşamalarının ve ekonomik yönden gerekli görülen en son esaslı işçilik ve eylemin KKTC’de yapılmış olması,
- Tarım ürünleri üretiminde Tarım ve Doğal Kaynaklar Bakanlığının Çiftçi Kayıt Sistemi ile ilgili kayıt belgesine sahip olunması,
- KKTC’de toplanan bitkisel ürünler, KKTC’de doğan ve yetiştirilen canlı hayvanlar ve bunlardan elde edilen ürünler, KKTC’de yetiştirilen ve avlanan su ürünleri, KKTC’de çıkarılan madenler ve madencilik ürünleri yerli malı olarak tanımlanabilir.
- Bu kapsamda detaylı bir çalışma yapılarak ilgili mevzuat geliştirilmeli ve yerli malı üretimi teşvik edilmelidir.
