ABD yönetimince, S-400‘lerden dolayı Türkiye‘nin artık F-35 projesinin parçası olamayacağı kaydedilerek, “ABD, Türkiye ile stratejik ilişkisine halen çok değer vermektedir. NATO müttefikleri olarak ilişkilerimiz çok katmanlıdır ve sadece F-35’lere bağlı değildir.” açıklamasında bulunuldu.
Beyaz Saray Basın Sözcülüğü, Türkiye’nin S-400 alımına ilişkin yazılı açıklama yaptı.
Açıklamada, “Malesef Türkiye’nin Rus S-400 hava savunma sistemlerini alma kararı, bu ülkenin F-35 (projesi) ile devam eden ilişiğini imkansız kılmaktadır. F-35, ileri kabiliyetlerini öğrenme amacıyla kullanılabilecek bir Rus istihbarat toplama platformuyla bir arada bulunamaz.” ifadelerine yer verildi.
“Türkiye uzun süreli ve güvenilir bir ortaktır”
Açıklamada şunlar kaydedildi:
“ABD, meşru hava savunma ihtiyaçlarını karşılamak için hava savunma çözümleri sunmak amacıyla Türkiye ile aktif bir şekilde çalışmaktadır. Bu yönetim, Patriot hava savunma sistemlerini alması için Türkiye’ye birçok öneri yapmıştır. Türkiye uzun süreli ve güvenilir bir ortaktır ve 65 yılı aşkın süredir NATO müttefikidir fakat S-400’leri alması, NATO müttefiklerinin Rus sistemlerinden uzak durmak için birbirine yaptığı bağlılık vaadine zarar vermektedir.”
Açıklamada ayrıca, S-400 alımının, Türkiye’nin NATO ile beraber operasyon yapma kabiliyetini de etkileyebileceği belirtilerek, “ABD, Türkiye ile stratejik ilişkisine halen çok değer vermektedir. NATO müttefikleri olarak ilişkilerimiz çok katmanlıdır ve sadece F-35’lere bağlı değildir. Silahlı kuvvetlerimiz arasındaki ilişki güçlüdür. Türkiye’de S-400 sistemlerinin varlığının farkında olarak, Türkiye ile yoğun bir şekilde iş birliği yapmaya devam edeceğiz.” ifadeleri kullanıldı.
Pentagon’dan açıklama
ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon), Türkiye’nin, S-400 alımından dolayı F-35 projesinden çıkarılması için sürecin başlatıldığını kaydederek, “Bununla beraber ABD, Türkiye’nin stratejik ortaklığına halen çok değer vermektedir.” açıklamasını yaptı.
Pentagon’da düzenlenen basın brifinginde konuşan ABD Savunma Bakanlığı Müsteşarı Ellen Lord ile Müsteşar Yardımcısı David Trachtenberg, Türkiye’nin S-400 alımına ilişkin değerlendirmelerde bulundu.
Lord, Türkiye’nin Rusya’dan S-400’leri geçen cuma gününden itibaren almaya başladığına işaret ederek, “ABD ve diğer F-35 ortakları, Türkiye’nin program ortaklığını askıya alma ve Türkiye’yi programdan çıkaracak resmi süreci başlatma konusunda mutabıktır. Bununla beraber Başkan Donald Trump’ın da ifade ettiği gibi ABD, Türkiye’nin stratejik ortaklığına halen çok değer vermektedir.” ifadelerini kullandı.
“Türkiye ile aktif bir şekilde çalışmaya devam ediyoruz”
Türkiye’nin NATO hava savunma sistemi içerisinde bir füze sistemi alarak bu kapsamda kalmasını istediklerini kaydeden Lord, “ABD, meşru hava savunma ihtiyaçlarını karşılamak için Türkiye ile Patriotlar konusunda aktif bir şekilde çalışmaya devam etmektedir.” değerlendirmesini yaptı.
Rus yapımı S-400’lerle F-35’lerin bir arada bulunmasının F-35 projesini tehlikeye atacağı konusunda Ankara ile birçok görüşme yaptıklarını belirten Lord, “Bu iki sistem birbirleriyle uyumlu değildir.” dedi. S-400 sistemlerinin, F-35 savaş uçaklarının en gelişmiş kabiliyetlerini açığa çıkarabileceğinden endişe ettiklerini vurgulayan Lord, bu kararın bu sebeple alındığına işaret etti.
Lord, Türkiye’nin F-35 projesinden çıkarılması kararının ardından ortaya çıkacak boşluğu diğer üye ülkeler ve bu ülkelerde üretim yapan firmalarla dolduracaklarını, bu konuda bugüne kadar gerekli görüşmeleri yaptıklarını dile getirdi.
Türkiye’nin projede kalması durumunda proje boyunca gelecek yıllarda toplamda 9 milyar dolarlık bir gelirden mahrum olabileceğini ifade eden Lord, Türkiye’nin toplamda 900 civarında parça ürettiğini, bu parçaların artık Türk firmalarından alınmayacağını bildirdi.
Lord, “Bugün dile getirdiğimiz F-35 programıyla ilgili adımlar CAATSA yaptırımlarından bağımsız adımlardır.” şeklinde konuştu ve CAATSA ile ilgili tüm soruların Dışişleri Bakanlığına sorulması gerektiğini söyledi.
Lord, söz konusu sürecin 2020 Mart ayına kadar tamamlanmasını öngördüklerini, ABD’de F-35 bağlamında eğitim gören Türk pilotların da ay sonuna kadar ABD’yi terk edeceklerini sözlerine ekledi.
“Spesifik bir adıma karşı spesifik bir karar”
Müsteşar Yardımcısı Trachtenberg ise, “Bu karar, Türkiye’nin S-400’leri alması dolayısıyla spesifik olarak bu adıma karşı alınmış spesifik bir karardır. Bu karar, ABD ile Türkiye’nin beraber çalıştığı NATO kapsamındaki daha geniş çıkarlarından bağımsızdır; silahlı kuvvetlerimiz arasındaki ilişkiler güçlüdür. Gürcistan, Almanya ve Ukrayna gibi ülkelerdeki ortak askeri tatbikatlara Türkiye ile katılmaya devam edeceğiz.” ifadesini kullandı.
Trachtenberg, “Türkiye ile stratejik olarak güçlü bir ilişkimiz var, bu değişmedi. Uzun süreli NATO müttefikleri olarak ilişkimiz çok katmanlıdır ve sadece F-35 projesinin çok ötesindedir.” şeklinde konuştu.
Bir soru üzerine Trachtenberg, Türkiye’nin NATO’dan çıkarılıp çıkarılmayacağı konusunun kendileriyle ilgili bir durum olmadığını söyledi.
Trachtenberg ayrıca, “Türkiye’nin S-400’leri almaktan vazgeçip Patriotları alması durumunda F-35 projesine hemen dönüp dönemeyeceği” şeklindeki soruya ise, buna cevap verebilecek pozisyonda olmadığını söyleyerek karşılık verdi.
Türkiye Dışişleri Bakanlığı, ABD yönetiminin Türkiye‘yi F-35 programından çıkarmasının hiçbir meşru gerekçeye dayanmadığını belirterek, “ABD’yi stratejik ilişkilerimizde onarılmaz yaralar açacak bu hatadan geri dönmeye davet diyoruz.” açıklamasını yaptı.
Türkiye’den ABD’nin F-35 programı kararına tepki
Bakanlıktan yapılan açıklamada, Beyaz Saray ve ABD Savunma Bakanlığının, S-400 hava savunma sistemini tedariğinden dolayı Türkiye’nin F-35 programından çıkarılacağını açıkladığı hatırlatıldı.
“Bu tek taraflı adım, müttefiklik ruhuyla bağdaşmadığı gibi hiçbir meşru gerekçeye de dayanmamaktadır.” denilen açıklamada, şu ifadelere yer verildi:
“F-35 programının ana ortaklarından olan Türkiye’nin programın dışında bırakılması, adil olmadığı gibi S-400 sisteminin F-35’leri zaafa uğratacağı iddiası da geçersizdir. Bu konuda NATO’nun da katılacağı bir çalışma grubu kurulması teklifimizin karşılıksız bırakılması, ABD tarafındaki ön yargının ve meseleyi iyi niyetle kendi boyutları içinde çözme iradesinin eksikliğinin en bariz göstergesidir.”
ABD’nin, Türkiye’nin dostluğuna verdiği önemi sadece söylemle değil, eylemle ve özellikle de terör örgütleri DEAŞ, PKK/PYD/YPG ve FETÖ ile mücadelede göstermesi gerektiği vurgulanan açıklamada, şunlar kaydedildi:
“Sayın Cumhurbaşkanımız ile Başkan Trump arasında Osaka’da gerçekleştirilen G-20 Zirvesi sırasında yapılan görüşmede ortaya konan anlayışa her düzeyde sadık kalınması, bu bakımdan büyük önem taşımaktadır. ABD’yi stratejik ilişkilerimizde onarılmaz yaralar açacak bu hatadan geri dönmeye davet diyoruz.”
