Kıbrıs’ta kapsamlı çözüme ulaşılması hedefiyle 12 Ocak’ta Cenevre’de düzenlenen ilk oturumla başlayan Kıbrıs Konferansı’nın yeni oturumu, Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri’nin Kıbrıs Özel Danışmanı Espen Barth Eide’in ev sahipliğinde, İsviçre’nin Crans-Montana kentinde gerçekleştiriliyor.
Eide, Le Regent Kongre Merkezi’nde sırasıyla Rum lideri Nikos Anastasiadis, Avrupa Birliği (AB) Komisyonunun Birinci Başkan Yardımcısı Frans Timmermans, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı, Yunanistan Dışişleri Bakanı Nikos Kotzias ve Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nu kapıda karşıladı.
Garantör ülkelerden İngiltere Dışişleri Bakanı Boris Johnson ise dün katıldığı akşam yemeğinin ardından İngiltere’ye dönerken, konferansta bu ülkeyi Kıbrıs Özel Temsilci Jonathan Allen’in temsil ettiği öğrenildi.
Günün ilk toplantısının sona ermesinin ardından, Eide basın açıklaması yaptı.
EIDE: “İYİ BİR BAŞLANGIÇ YAPTIK”
“ANAHTAR KONULARDA BÜYÜK UZLAŞILAR DA BAŞARI SAYILABİLİR”
“ORTAK METİN GERİ ÇEKİLMEDİ. ORTAK OLMADIĞI KONUSUNDA BİR GÖRÜŞ OLUŞTU”
FELTMAN: “CRANS-MONTANA’DA BU SABAH DUYDUKLARIM BANA UMUT VERDİ”
Crans-Montana, 28 Haziran 17 (T.A.K.): BM Genel Sekreteri’nin Kıbrıs Özel Danışmanı Espen Barth Eide, Kıbrıs Konferansı’nda iyi ve yapıcı bir başlangıç yaptıkları belirtti.
Eide, “Kapsamlı bir çözüm zor ama imkansız değil. Anahtar konularda büyük uzlaşılar da başarı sayılabilir. Gerisini Kıbrıs’ta tamamlayabiliriz.
Aksi takdirde başarıdan söz edemeyiz” dedi.
Eide, konferansa kılavuzluk yapacağı açıklanan “ortak metnin” geri çekilmediğini, sadece ortak olmadığı konusunda bir görüş oluştuğunu söyledi. Eide, bu belgenin BM tarafından icat edilen bir belge olmadığını, Mont Pelerin’de teknik düzeyde yapılan toplantıda hazırlandığını ve tarafların pozisyonlarını ortaya koyduğunu kaydetti.
Espen Barth Eide ayrıca, bu süreci son şans değil, en iyi şans olarak gördüğünü söyledi.
BM Genel Sekreteri’nin Kıbrıs Özel Danışmanı Espen Barth Eide, BM Genel Sekreteri’ni Konferansta temsil eden BM Genel Sekreteri’nin Siyasi İşlerden Sorumlu Yardımcısı Jeffrey Feltman’la, Crans-Montana’daki Le Regant Kongre Merkezi’nde basın toplantısı düzenledi.
FELTMAN
Feltman, konuşmasında, konferansı tarihi bir fırsat olarak gören ve sürece desteğini yineleyen BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’in önümüzdeki günlerde İsviçre’ye geleceğini söyledi.
Feltman, Crans-Montana’da bu sabah duyduklarının kendilerine umut verdiğini ve tarafların masaya zorlukları aşma kararlılığıyla oturdukları izlenimi edindiğini belirtti.
EIDE
Espen Barth Eide de konuşmasında, iyi bir başlangıç yaptıkları düşüncesinde olduklarını kaydederek, tüm katılımcıları umutlu gördüğünü ve yapıcı bir yeni başlangıç yaptıklarını söyledi. Konferansın formatı hakkında da bilgi veren Eide, bir masada konferansın tüm katılımcılarının yer alacağı “Güvenlik ve Garantiler” başlığı ele alınırken, ikinci bir masada ise müzakerecilerin uzlaşılamayan diğer başlıkları ele alıp, birbirleriyle bağlantılı şekilde çözmeye çalışacağını kaydetti.
Eide, Guterres’in dediği gibi, “Güvenlik ve Garantiler” konusunun önemli olduğunu ancak diğer konularda da uzlaşılmayan unsurlar bulunduğunu vurgulayarak, Konferansın bu iki paralel seviyede devam edeceğini söyledi.
Tüm katılımcıların Kıbrıs sorununu çözme kararlılığıyla geldiğine işaret eden Eide, Konferansın, bazen toplu, bazen ikili, bazen de gruplar arasında devam edeceğini belirtti. Eide, BM’nin de bunu sağlamak için elinden geleni yapacağını ancak günün sonunda sorumluluğun konferans katılımcılarında olduğunu kaydetti.
Espen Barth Eide, öğleden sonra garantörlerin yapacağı toplantında neden format değişikliğine gidildiğine ilişkin soruyu yanıtlarken, garantör ülkelerin temsilcileriyle ayrı ayrı görüşmeler gerçekleştirecekleri toplantı formatının daha etkili olacağına inandıklarını için formatı değiştirdiklerini belirtti.
İngiltere Dışişleri Bakanın Boris Johnson’ın İsviçre’den ayrılması ve konferansa katılmamasıyla ilgili bir soruya karşılık ise Jeffrey Feltman, Johnson’ın ayrılmasının konferansla ilgili olmadığını, doğrudan İngiltere’deki iç siyasetle ilgili olduğunun belirtti.
Eide de aynı soruya ilişkin yanıtında, İngiltere’nin sürece tam destek verdiğini söyledi ve tam anlamıyla masada olduğunu vurguladı.
Başka bir soru üzerine Eide, diğer başlıklar üzerinde bugüne kadar daha fazla çalıştıklarını ancak bu başlıkların tamamen kapandığı anlamına gelmediğini söyledi. Eide “Bu konular, liderlerin süresi veya zamanı kalmadığı için açıkta bırakılmadı. Liderler bilerek bu konuları sona bıraktı” dedi.
Eide, öğleden sonra başlayacak ve uzlaşılamayan konuların ele alınacağı paralel toplantıyla ilgili bir soruya karşılık, BM Genel Sekreteri Guterres’in 4 Haziran’da yaptığı açıklamaya atıfta bulunarak “Aslında Genel Sekreter bizlere açıklamasında bir ipucu vermişti. İkinci masada öncelik ‘Toprak’, ‘Mülkiyet’ ve ‘Yönetim ve Güç Paylaşımı’ başlıklarına verilecek. Tabii bu konular ‘Güvenlik ve Garantiler’ konusundan bağımsız” diye konuştu.
Cenevre’de dün düzenlediği basın toplantısına ilişkin haberlerde yer alan ‘Crans-Montana’nın son fırsat olduğuna’ ilişkin ifadelerin hatırlatılması üzere, Eide sözlerinin çarpıtıldığını, kendisinin bu süreci son şans değil, en iyi şans olarak gördüğünü söyledi.
Konferansın ne kadar süreceğinin sorulması üzerine Eide, tarafların sorun çözülene kadar burada kalamaya kararlı olduğunu ve Birleşmiş Milletler’in tarafların ihtiyacı olduğu kadar sürece destek olmaya hazır olduğunu belirtti.
Eide, Konferans 7 Temmuz’a kadar sürecek şekilde teknik planlama yaptıklarını ancak gerekmesi halinde bu sürenin uzayabileceğini söyledi.
Ortak metinle ilgili bir soruya karşılık ise Eide, “Ortak metin geri çekildiği filan yok. Sadece ortak olmadığı konusunda bir görüş var” dedi. Eide, bu belgenin BM tarafından icat edilen bir belge olmadığını, Mont Pelerin’de teknik düzeyde yapılan toplantıda hazırlandığını ve tarafların pozisyonlarını ortaya koyduğunu belirtti.
Feltman da, “Ortak belgenin geri çekmesi, BM’nin sürece desteğini çektiği anlamına mı geliyor?” yönündeki soruyu yanıtında, Guterres’in Eide ve sürece tam destek verdiğini kaydetti.
“ANAHTAR KONULARDA BÜYÜK UZLAŞILAR DA BAŞARI SAYILABİLİR”
Eide, “Kıbrıs Konferansı’nda başarıyı ne olarak görürsünüz” yönündeki soruyu yanıtlarken, “Kapsamlı bir çözüm zor ama imkansız değil. Anahtar konularda büyük uzlaşılar da başarı sayılabilir. Gerisini Kıbrıs’ta tamamlayabiliriz. Aksi takdirde başarıdan söz edemeyiz” dedi.
Konferansın ilk gününde kriz çıktı yönündeki haberlerin hatırlatılması üzerine Eide ile Feltman, kendilerinin oldukça yapıcı ve pozitif bir ortamla karşı karşıya kaldıklarını ve bu haberlerin kendilerini şaşırttığını söyledi.
“JOHNSON’UN ZİRVEDEN AYRILMASI İNGİLTERE’NİN İÇ POLİTİKASIYLA İLGİLİ”
“Bu güzel ortamdan bir sonuç çıkarmayı istiyoruz” ifadelerini kullanan Eide, İngiltere Dışişleri Bakanı Boris Jhonson’un zirveden ayrılmasıyla ilgili olarak da olayın İngiltere’nin iç politikası ile ilgili olduğunu kaydetti.
“JOHNSON İŞİ BİTER BİTMEZ GERİ DÖNECEĞİNİ SÖYLEDİ”
İngiltere’nin sürece desteğinin tam olduğunu da sözlerine ekleyen Eide, “Jhonson işi biter bitmez geri döneceğini söyledi. Ondan önce Bakan Yardımcısı Duncan burada olacak. Çok önemli bir konu, yönetim başlığında sorun olarak duruyor ve toprak başlığında da bir sorun var. Onları çözmeye çalışıyorlar. Toprak, yönetim ve güç paylaşımı ve mülkiyet başlıkları bugün saat 15.00’de görüşülecek. Müzakereciler paralel masada bu konuları konuşacak” diye konuştu.
Öte yandan toplantının yapıldığı İsviçre’nin dünyaca ünlü kayak merkezlerinden Crans-Montana’da polis geniş güvenlik önlemleri aldı. Orduya ait helikopterler konferansın yapıldığı bölge üzerinde uçtu.
BM’den alınan bilgiye göre, konferansa 60 civarında uluslararası gazeteci akreditasyon yaptırdı.
AKŞAM YEMEĞİ BULUŞMASI
Adada kapsamlı çözüme ulaşılması hedefiyle geçen ocak ayında Cenevre’de düzenlenen ilk oturumla başlayan konferansın yeni oturumu öncesi Akıncı, Anastasiadis, Çavuşoğlu, Johnson, Kotzias ve AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Federica Mogherini ile müzakere heyetleri dün akşam yemeğinde buluşmuştu.
Eide, BM’de düzenlediği basın toplantısında, Kıbrıs Konferansı’nın adada çözüm için “en büyük şans” olduğunu ama “son şans” olmadığını ifade ederek “Bu emsalsiz bir fırsat. Eğer bu fırsat kaçırılırsa son derece üzüntü verici bir durum olacak.” değerlendirmesinde bulunmuştu.
9 HAZİRAN
BM, 9 Haziran’da aldığı kararla Kıbrıs müzakerelerinin KKTC Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı ve Rum lideri Nikos Anastasiadis’in yanı sıra garantör ülkeler Türkiye, Yunanistan ve İngiltere ile gözlemci olarak AB’nin katılımıyla 28 Haziran’da Cenevre’de tekrar başlayacağını duyurmuştu.
Cumhurbaşkanı Akıncı’nın göreve gelmesinin ardından BM Genel Sekreteri’nin Kıbrıs Özel Danışmanı Eide’nin arabuluculuğunda Mayıs 2015’te yeniden başlayan müzakereler, “Ekonomi”, “Avrupa Birliği” , “Mülkiyet” , “Yönetim-Güç Paylaşımı” , “Toprak” ile “Güvenlik ve Garantiler ” olmak üzere altı temel başlıktan oluşuyor.
Geçtiğimiz günlerde, KKTC Dışişleri Bakanı Tahsin Ertuğruloğlu’dan müzakerelerde savunulan çizgileri göstermesi açısından Rum kesimi ve İngiltere’ye yönelik önemli açıklamalar takip edilmişti.
